کارگاه روش تحصیل در مدرسه علمیه معصومیه برگزار شد.

به همت معاونت پژوهشی مدرسه علمیه معصومیه کارگاه روش تحصیل برگزار شد، این کارگاه با حضور طلاب در نمازخانه سابق مدرسه برگزار گردید.

استاد این کارگاه حجت الاسلام و المسلمین عالم زاده نوری از اساتید سطوح عالی حوزه که دارای تألیفات متعدد می باشد؛ به روش و هدف از تحصیل طلاب پرداختند.

حجت الاسلام و المسلمین عالم زاده نوری گفتند: اهداف تحصیل باید برای طالب علوم دینی تبیین شود؛ زیر بنای همه مسائلی که در این صنف وجود دارد تهذیب نفس است؛ بر همه مسلمانان به ویژه کسانی که طلبه حوزه علمیه هستند و می خواهند عالی ترین مقصد را بپیمایند لازم است در این زمینه تلاش کنند. یکی از مهمترین هدف طلبه تحصیل و دانش پژوهی است؛ این هدف نیز زیربنای همه فعالیت های طلاب در آینده است؛ تدریس، پژوهش و تبلیغ اهداف دیگری است که این رسالت الهی به ارمغان می آورد؛ در یک جمله می توان گفت هدف حوزه این است که انسان هایی مهذب، محصل در علوم دینی، مدرس، پژوهشگر و مبلغ بپروراند و به جهان اسلام تقدیم کند.

وی بیان کرد: رکن و پایه اصلی طلبگی تحصیل است و در این زمینه تعدد و گسترگی رشته ها علمی وجود دارد؛ یعنی طلبه در حوزه علمیه چند رشته از علوم دینی را باید در بازه زمانی 10 ساله در حد اشراف به آنها فرا بگیرد؛ این کار دشواری است و ممکن است برخی در میانه راه از خود بپرسند چرا این اندازه تعدد وجود دارد و آیا نمی شد از ابتدا در یک رشته کار می کردیم؟ برای تربیت یک عالم دینی تحصیل در یکی از این رشته ها فایده ای ندارد؛ زیرا چنین فردی باید همه جهات علوم دینی را بداند؛ نمی شود فردی عالم دینی باشد اما تفسیر، تاریخ اسلام، ادبیات عرب، علوم قرآنی، اخلاق، علم حدیث، کلام و فلسفه را نداند.

استاد عالم زاده نوری گفتند: هدف اصلی از طلبگی را رسیدن به اجتهاد است و تمام دروس آموزشی حوزه بر این اساس تنظیم شده است؛ اگر چنین هدفی را کنار بزنیم خواندن بسیاری از دروس بی معنا می شود؛ کسی که نمی خواهد مجتهد شود خواند ادبیات عرب در این سطح و یا خواندن یک دوره کامل فقه اسلامی نیمه استدلالی، برایش ضرورت ندارد اما در مقابل فردی که می خواهد به اجتهاد برسد نیاز ضروری به همه این علوم دارد. کسانی که خود را در این سطح و درجه علمی نمی بینند، اگر در این عرصه وارد شوند درس ها برایش آزار دهنده است و کم کم احساس خسران می کند .
اجتهاد منحصر در فقه و اصول نیست، در اجتهاد روش کارکردن و بهره برداری از آیات و روایات را آموزش می دهند؛ چنین فردی در مواجهه با آیات و روایات مطلق و مخصص را تشخیص می دهد و روایت با سند و بی سند می شناسد.

تمام رشته های علوم حوزوی را پشتیبان اجتهاد یعنی روش فهم صحیح ایات و روایات است و هر مصیبتی که بر جهان اسلام وارد می شود ناشی از فهم غلطی است که عده ای از قرآن و روایات دارند. نظام آموزشی موجود حوزه ما را به سوی راه شیخ انصاری ها و صاحب جواهرها رهنمون می کند، این مقصد ما است اگر تا انتهای کار با این نظام آموزشی همراهی کنیم؛ هدف فهم درست آیات و روایات است. با وجود طولانی بودن دوره آموزش در حوزه، گنجایش مطرح شدن تمام علوم دینی را ندارد، به همین دلیل برخی از دروس به صورت جنبی ارائه می شوند؛ این امر به دلیل دست دوم بودن این علوم نیست و نباید با آنها به صورت شب امتحانی برخورد شود.
در ادامه ایشان افزودند: از جمله این دروس تفسیر متن مقدس قرآن و تاریخ اسلام است که بسیار مهم هستند؛ سیستم آموزشی حوزه به ما ابزار فهم این علوم را می دهد تا با مطالعه آزاد بتوانیم کاستی هایی که به ناچار در این زمینه وجود دارد را جبران کنیم؛ نباید از حوزه انتظار داشت جزئیات را نیز خودش آموزش دهد زیرا ابراز بنیادین فهم علوم دینی را به ما می آموزد. فرد وارد سیر و سلوک درسی و سوار بر نظام آموزشی می شود و تا یک نقطه پیش می رود که آنجا هدف نیست اما پایان راهبری سیستم آموزشی است؛ کسی که در این نقطه بحرانی گرمای هدف را حس نمی کند به این نتیجه می رسد که یک سری مطالبی را فرا گرفتیم که برای ما فایده ای نداشت و عمر زیادی در این راه صرف کردیم.
استاد گفتند: وقتی این تنش شدید می شود که کم کم فراموشی دانش فرد را از بین می برد و این خسران است؛ فرد مریضی روحی و افسردگی می گیرد زیرا کارایی سیستم آموزشی را احساس نکرده است؛ این طلبه دچار بحران هویت می شود که چرا این درس ها را خواندم و این امر منجر به خروج او از هویت طلبگی می‌شود. چنین طلبه ای با خود فکر می کند از طلبگی تنها فقر نصیب من شد به همین دلیل به دنبال کارمندی یا تحصیل در دانشگاه می رود و همه اهدافی بزرگان ما ترسیم کرده اند را فراموش می کند و فقط می گوید بگذار زندگی کنیم.
حجت الاسلام عالم زاده نوری بیان کردند: حتی در همان دورانی که سیستم آموزشی هم پای طلبه می آید نیز برخی با غیبت و سوء تدبیر خود عقب تر از آنچه که نظام حوزه در نظر گرفته است می مانند؛ بنابراین اهداف فراگیری گم و بی معنا می شود؛ نتیجه این مسأله غرق شدن دانش پژوه در یک سلسله مفاهیم غیر منسجم و غیر کارا است.تردیدی نیست که سیستم آموزشی ما باید پالایش شود و پیشرفت کند اما ما طلبه ها نیز باید با این سیستم همراهی کنیم و آن را برای رسیدن به اهداف کمک کنیم؛ تلاش گذشتگان وضعیت را به این نقطه رساند، ما نیز باید راه را ادامه بدهیم نه این که به جنگ گذشتگان برویم.
وی با بیان اینکه: برخی به ستیز با سیستم آموزشی بر می خیزند و عمر خود را در این راه می گذارند، این افراد فقط خودشان اذیت می شوند؛ بعضی دیگر به این حد از دانش اکتفا می کنند و خود را فارغ التحصیل می کنند اما عده ای سیستم پایه هستند و ادامه راه را خودشان دنبال می کنند تا به هدف نهایی برسند. خلاء هایی در مسیر آموزش حوزه برای رسیدن به نقطه هدف وجود دارد، اگر آنچه سیستم آموزشی موجود ارائه می دهد درست استیفا شود فاصله تا هدف کم خواهد بود هرچند این سیستم تمام مطالب مورد نیاز را به طلبه نمی دهد و خلاءهایی وجود دارد.
وی افزود: خود دانش پژوه نمی تواند این خلأها را تشخیص دهد و باید از اساتید و بزرگان آن را فراگیرد؛ طلبه می داند که دردی وجود دارد و هنوز به هدف نرسیده است اما در بسیاری از موارد در تشخیص راه حلی برای رسیدن به هدف دچار اشتباه می شود و گاهی یک طلبه باز می گردد و درس های گذشته را مجددا می خواند اما بازهم پیشرفتی نمی کند چراکه او به قواعد مسلط است اما در تطبیق آنها با مصادیق مشکل دارد.
برخی تصور می کنند معاونت پژوهشی می تواند خلاءهای پیش روی سیستم آموزشی را پر کند، اگر منظور از آموزش پژوهش محور این است که موجب ترمیم، پالایش و پیشرفت در دانش شود، باید گفت این امر امکان پذیر نیست.
در پایان استاد گفتند: معاونت پژوهشی می تواند طلاب را با روش های پژوهش آشنا کند و نمی تواند خلاءهای آموزشی را پر کند؛ نباید فکر کنیم اگر آموزش نتوانست با پژوهش می توان را راه ادامه داد. پر کردن خلأها نیاز به آموزش های تکمیلی دارد، در برخی از مواقع حتی نیاز به کلاس رفتن نیست و فرد با مطالعه آزاد می تواند خلاءها را پر کند. خلأهای آموزشی را به دو دسته مشترک و مختص به هر رشته می‌توان تقسیم کرد: مرجع شناسی دانش های حوزوی و فراگیری اصطلاحات دانش ها از مهم ترین خلاءهای مشترک در بین همه رشته های حوزوی است.